Ochrona roślin przed zimnem, słońcem i szkodnikami to ważny aspekt pielęgnacji, którego nie można pominąć. W tym wpisie przyjrzymy się materiałom, które można wykorzystać do okrywania roślin przez cały rok. Podpowiemy także, jakie rośliny szczególnie potrzebują takiej ochrony.
Jakich materiałów można użyć do okrywania roślin?
Do zabezpieczania roślin możemy użyć naturalnych jak i mniej przyjaznych środowisku materiałów.
Agrowłóknina – to jeden z najczęściej stosowanych materiałów do okrywania roślin i upraw w ogrodach. Jest lekka, przewiewna i dobrze izoluje od chłodu. Biała agrowłóknina pozwala roślinom oddychać, jednocześnie chroniąc je przed mrozem. Jest dostępna w różnych grubościach i rozmiarach, co pozwala na dostosowanie jej do konkretnych potrzeb roślin. Do zimowej osłony roślin rosnących na grządkach i rabatach przydatna będzie agrowłóknina zimowa o gramaturze 30-50 g. Można nią owijać pnie drzew, donice, tworzyć osłony przed mrozem i wiatrem. To popularny materiał, z którego szyje się kaptury ochronne i pokrowce w różnych rozmiarach. Agrowłóknina wiosenna jest lżejsza, dzięki czemu nie przygniata roślin na grządce. Wykorzystuje się ją głównie wiosną i jesienią. Dobrze przepuszcza promienie słoneczne, jednocześnie chroni przed uszkodzeniem liści młodych siewek przed silnym słońcem. Agrowłóknina chroni także rośliny przed wysuszającym wiatrem, gradem i szkodnikami np. śmietką.
Słoma – to naturalny materiał, który doskonale sprawdza się jako ściółka, chroniąca rośliny przed mrozem, utratą wilgoci w glebie. Można z niej tworzyć kopce do okrywania piwniczek w ziemi i tworzyć snopki chroniące krzewy przed mrozem.
Liście – suche liście to ekologiczny materiał, który również można wykorzystać do okrywania roślin. Zebrane jesienią z trawnika układamy wokół krzewów, tworząc warstwę izolacyjną. Liście są naturalnym i łatwo dostępnym materiałem, który skutecznie chroni przed mrozem. Sterta suchych liści to także kryjówka dla jeży na czas zimy. Musimy jednak przygotować się na to, że w takiej okrywie mogą zimować gryzonie.
Kora – kora z drzew iglastych lub liściastych, zwłaszcza ta o większych kawałkach) to świetny naturalny materiał do zabezpieczania roślin na zimę. Izoluje glebę od mrozu i jednocześnie zdobi ogród. Kora jest materiałem biodegradowalnym, dzięki czemu jest ekologiczna. Kora iglasta to świetna ochrona krzewów róż (należy usypać kopczyk). Wiosną wystarczy rozgrabić ją dookoła krzewów. Nie uchroni ona długich pędów przed przemarznięciem, ale bryłę korzeniową i miejsce, z którego one wyrastają. Dzięki czemu wiosną krzew wypuści młode pędy, nawet jeśli te starsze wymarzły.
Zrębki z gałęzi drzew – podobnie jak kora chronią korzenie przed przemarznięciem drzew i krzewów. Są także całoroczną ściółką chroniącą przed chwastami i wysuszeniem gleby.
Folia bąbelkowa – folia bąbelkowa może być skuteczną metodą ochroną wrażliwych roślin. Nie owijamy nią pni i gałęzi, gdyż nie przepuszcza powietrza. Tworzymy z niej namioty, aby zapewnić roślinom wentylację. To dobry materiał do owijania donic, w których uprawiamy rośliny na balkonach i tarasach.
Folia ogrodowa – służy do tworzenia tuneli i rozsadników. Chroni przed zimnem, słońcem i wiatrem. Wymaga konstrukcji z drewna lub metalu. Doskonale sprawdza się w uprawie pomidorów i innych ciepłolubnych roślin. Możemy kupić gotowe zestawy do budowy tunelu, namiotu czy szklarni.
Plastikowe osłonki na pnie – to zimowa ochrona drzewek owocowych przed zającami i sarnami.
Plastikowe lub szklane klosze – przezroczyste klosze chronią sadzonki przed wiatrem, wiosennymi przymrozkami i ślimakami. Jeśli będziemy o nie dbać, posłużą nam przez długi czas.
Doniczki – do wiosennego okrywania wyrastających z ziemi pędów mogą przydać się większe doniczki. Musimy jednak pamiętać, aby je ściągnąć po nocy, aby roślina miała dostęp do światła.
Włóknina jutowa – to naturalny materiał, który jest biodegradowalny i dobrze izoluje. Można nią owijać rośliny, gdyż zapewnia dostęp powietrza. Włóknina jutowa jest również łatwa do przymocowania i możemy jej używać przez kilka sezonów. Do obwiązania krzewów matami jutowymi przyda się także jutowy sznurek. Ozdobnym akcentem może być także jutowa kokarda.
Ekologiczne i naturalne materiały do okrywania roślin
Jeśli zależy nam na ekologicznej uprawie roślin warto zastanowić się nad wyborem materiałów do ochrony przed niesprzyjającymi warunkami.
Naturalne tkaniny – np. worki jutowe, lniane to dobry materiał do osłony krzewów w donicach na balkonach. Po sezonie można je ściągnąć i wyprać, dzięki czemu posłużą nam przez kilka sezonów. Zużyte możemy wyrzucić na kompost.
Mata kokosowa – chroni pnie młodych drzewek przed przemarznięciem. Wystarczy owinąć główny pień dookoła i zabezpieczyć sznurkiem.
Mata wełniana – zimowe maty ochronne z wełny owczej moga być naturalną ochroną roślin przed mrozem. Są przewiewne i nie pleśnieją. Można je używac przez wiele sezonów. Owijamy nią pnie drzewek owocowych i ozdobnych.
Torby papierowe – stare torby papierowe (zakupowe) mogą również posłużyć jako materiał do okrywania roślin. Należy umieścić je na roślinach i zabezpieczyć, aby nie zostały porwane przez wiatr. To raczej ochrona doraźna, podczas wiosennych przymrozków. Pod wpływem deszczu i śniegu, papier rozmoknie i roślina straci ochronę.
Kartony – kartony to dobry materiał izolacyjny, który można wykorzystać do owijania donic, ściółkowania i tworzenia wielowarstwowych izolacji. Grube kartonowe pudełko, może być także tymczasową ochroną przed silmym mrozem lub wiosennymi przymrozkami.
Kompost – w przypadku bylin, do ochrony przed mrozem można zastosować warstwę kompostu. Nie tylko izoluje, ale również dostarcza składników odżywczych roślinom.
Kora i liście – jak już wyżej opisaliśmy to lekki i przewiewny materiał do ochrony róż i innych krzewów, zwłaszcza młodych.
Gałązki drzew iglastych – to stara i sprawdzona metoda do ochrony roślin na rabatach np. róż, różaneczników, azalii.
Jakie rośliny wrażliwe na mróz potrzebują okrycia na zimę?
Nie wszystkie rośliny potrzebują okrycia na zimę. Większość starszych okazów świetnie radzi sobie podczas zimy. Ochrona roślin przed mrozem jest konieczna w przypadku roślin młodych, dopiero co posadzonych np. jesienią oraz roślin pochodzących z cieplejszego klimatu (rośliny egzotyczne). Poniżej kilka przykładów roślin wymagających okrycia przed mrozem i wiatrem.
Róże – młode krzewy różane, są wrażliwe na silny mróz. Okrycie ich korony i podstawy korą i agrowłókniną to świetny sposób na ochronę w trakcie zimy, zwłaszcza tej z małą ilością śniegu. Starsze okazy także warto zabezpieczyć, usypując kopczyk z ziemi lub kory lub obkładając gałązkami iglaków.
Rododendrony i azalie – są szczególnie wrażliwe na mróz, dlatego warto je okryć materiałem izolacyjnym, aby zakwitły wiosną. Małe okazy owijamy wokół agrowłókniną lub nakładamy kaptury ochronne. Dla większych możemy skonstruować stelaże, ochraniające rośliny przed silnym wiatrem i pokrywą śnieżną.
Klony palmowe – zwłaszcza młode okazy wymagają starannego okrycia na zimę. Starsze okazy, rosnące w osłoniętym miejscu powinny poradzić sobie w czasie zimy.
Młode drzewka i krzewy owocowe – młode sadzonki w trakcie pierwszych zim są narażone na przemarzanie. Wymagają ochrony pni i pędów. Owijamy je agrowłókniną lub jutą, obwiązując sznurkiem.
Zioła – wieloletnie uprawy ziół mogą wymagać ochrony, zwłaszcza w bezśnieżne zimy. Mało odpornym ziołem jest rozmaryn, liść laurowy. Wymagają one dobrej ochrony przed mrozem. Ziołem, które dobrze sobie radzi jest szałwia, tymianek, mięta, melisa, choć i je warto osłaniać, chociażby stroiszem.
Palmy – coraz częściej spotykane w naszych ogrodach, wymagają specjalnego zabezpieczenia przed mrozem.
Krzewy na pniu – nawet jeśli są całkowicie mrozoodporne, pamiętajmy o dobrym zabezpieczeniu korony przed grubą warstwą śniegu i silnym wiatrem. Wygodne w tym przypadku są kaptury ochronne.
Rośliny cebulowe – posadzone jesienią cebule tulipanów, hiacyntów, żonkili, szafirków warto okryć warstwą kory lub stroiszem z gałązek iglastych.
Rośliny doniczkowe na balkonie i tarasie – jeśli nie mamy możliwości wniesienia ich do garażu lub innego chłodnego pomieszczenia, należy je starannie zabezpieczyć. Donicę stawiamy na styropianie lub innym materiale izolacyjnym, owijamy ją folią bąbelkową lub wkładamy do kartonu wypełnionego liśćmi, papierami i innymi materiałami. Warstwę ziemi warto obłożyć korą lub kompostem (dla ochrony korzeni przed mrozem i wysychaniem). Na krzew możemy nałożyć kaptury lub owinąć szczelnie dookoła. Przed zabezpieczeniem ziemię w donicy należy podlać. Do roślin, które wymagają ochrony na balkonach i tarasach należą figi, krzewy owocowe, zioła, byliny, trawy ozdobne.
Zalety okrywania roślin ogrodowych
Okrywanie roślin ma wiele zalet, które wpływają na ich zdrowie i rozwój.
Ochrona przed mrozem i przymrozkami – to w naszym klimacie często konieczność, aby rośliny mogły przezimować w gruncie lub na balkonie. Naturalną ochroną dla roślin podczas zimy jest śnieg. Nie jesteśmy jednak w stanie przewidzieć pogody, dlatego jesienią warto okryć cenne dla nas rośliny.
Ochrona przed wiatrem – silne zimowe wiatry mogą uszkodzić delikatne gałązki, liście i pąki. Okrycie roślin np. agrowłókniną pomaga zabezpieczyć je przed tym niekorzystnym czynnikiem.
Ochrona przed słońcem – wiosenne uprawy warto chronić także przed słońcem. Młode listki są wrażliwe na silne promienie słońca, które mogą je przypalić. Również hartowane wiosną sadzonki należy chronić przed słońcem.
Utrzymanie wilgotności – okrywanie roślin zimą i wiosną np. kora, liśćmi pomaga zatrzymać wilgoć w glebie. Jest to szczególnie ważne w okresie zimowym, gdy rośliny mają ograniczoną możliwość pobierania wody z gleby.
Ochrona przed szkodnikami i chorobami – warstwa lekkiej wiosennej agrowłókniny ochroni nasze uprawy przed atakiem latających szkodników takich jak śmietka kapuściana. Plastikowa lub kokosowa osłonka na pniu ochroni przed podgryzaniem przez zające i sarny.
Jak prawidłowo zabezpieczyć rośliny przed mrozem?
Sposób zabezpieczenia roślin przed mroźnym wiatrem będzie zależał od wielkości rośliny. Duże okazy wymagają specjalnych konstrukcji drewnianych lub metalowych. Małe rośliny można owinąć kilkukrotnie dookoła białą agrowłókniną jutą lub nałożyć kaptur. Roślinom zimozielonym musimy zapewnić wentylację, dlatego nie owijamy ich szczelnie. Pamiętajmy o podlewaniu roślin w donicach, kiedy temperatura na to pozwala (powyżej 0 stopni). Do jesiennego nawożenia używajmy dedykowanych nawozów, które pomogą roślinom przetrwać niskie temperatury. Rośliny wyjątkowo wrażliwe np. oliwki należy wnieść do chłodnego pomieszczenia np. garażu (z dostępem do światła).
Podsumowanie
Okrywanie roślin to często konieczny zabieg, wymagający nakładu czasu i umiejętności. Prawidłowo zabezpieczone okazy odwdzięczą się jednak wiosną i latem kwiatami oraz owocami. W miarę możliwości starajmy się wybierać materiały naturalne i trwałe, które będą służyły przez wiele sezonów.