Czosnek zimowy (ozimy) to nazwa ogólna odmian czosnku, który sadzimy jesienią, aby uzyskać wcześniejszy zbiór wiosną. Uprawa czosnku nie jest wymagająca i warto jej spróbować, nawet jeśli ma to być nasze pierwsze wyhodowane warzywo. Ten krótki poradnik pomoże Ci z sukcesem posadzić i uprawiać czosnek zimowy. Dowiesz się z niego jaki jest optymalny termin sadzenia czosnku zimowego, jak przygotować glebę pod sadzenie, czy okrywać uprawę na zimę i kiedy zebrać plony.
1. Odmiany czosnku do sadzenia jesiennego
Do jesiennego sadzenia poleca się odmiany, które dobrze znoszą polską zimę. Większość z nich to odmiany strzałkujące, czyli wypuszczające pęd kwiatostanowy z małymi cebulkami:
- Harnaś – odmiana wczesna, wytrzymała na mróz, plenna, o intensywnym aromacie.
- Ornak – odmiana średnio-późna, o dużych główkach i łagodnym smaku
- Arkus – odmiana średnio-wczesna, plenna, wytwarza sporo cebulek powietrznych.
- Mega – odmiana średnio-wczesna, o mocnym smaku ząbków
- Huzar – odmiana bezstrzałkowa, o ostrym smaku
- Messidrome – odmiana średnio-wczesna, duże główki, nadaje się na słabsze gleby
- Orlik – odmiana średnio-późna, odporna na niską temperaturę
- Ceves – odmiana wczesna, plenna, odporna na choroby
- Zawrat – odmiana średnio-wczesna, o łagodnym smaku
2. Jak odróżnić czosnek zimowy od wiosennego?
Główki czosnku zimowego i wiosennego różnią się nieco wyglądem. Czosnek zimowy wyróżnia twardy pęd kwiatostanowy pośrodku główki, otoczony dosyć równomiernie ząbkami. Główka czosnku wiosennego nie posiada pędu kwiatostanowego, a ząbki różnej wielkości są poukładane nierównomiernie. Posiadają także dodatkowe łuski pomiędzy ząbkami. W związku z jesienną porą sadzenia czosnek zimowy różni się od wiosennego wcześniejszą porą zbioru.
3. Kiedy sadzić czosnek zimowy? Termin sadzenia czosnku zimowego
Najlepszym terminem na sadzenie czosnku zimowego (ozimego) jest październik i listopad. Ząbki powinny ukorzenić się przed zimą.
Czosnek posadzony zbyt wcześnie wykiełkuje niepotrzebnie przed nastaniem mrozów, które mogą go uszkodzić.
4. Jak sadzić czosnek zimowy — głębokość, odstępy, technika
Technika sadzenia czosnku jest bardzo prosta i nie powinna sprawić kłopotu. Najważniejsze to słoneczne stanowisko, spulchniona gleba i dorodne, zdrowe ząbki. Pamiętajmy, aby nie obierać ząbków z łusek i nie pozbawiać piętki. Ząbki czosnku możemy przed sadzaniem zaprawić mączką bazaltową, aby ograniczyć możliwość wystąpienia chorób grzybowych. Czosnek sadzimy w przygotowane wcześniej otwory (można zrobić pikownikiem) lub bezpośrednio wtykając do gleby. Podłoże powinno być wilgotne. W razie konieczności podlewamy po posadzeniu.
Uprawę można nakryć cienką warstwą słomy, agrowłókniną lub gałązkami iglaków, zwłaszcza w mroźne zimy.
Jak głęboko i w jakiej odległości sadzić czosnek zimowy?
- Głębokość sadzenia: ok. 5cm (głębiej niż czosnek jary). Zbyt płytkie sadzenie może narazić ząbki na przemarznięcie zimą.
- Odstępy w rzędzie: około 6–10 cm między ząbkami
- Odstępy między rzędami: około 20–30 cm
- Kierunek: Ustaw ząbek pionowo z twardą piętką w dół
5. W jakim miejscu posadzić czosnek zimowy – wybór stanowiska i gleby
Czosnek ozimy sadzimy w miejscu słonecznym. Gleba powinna być żyzna i spulchniona o pH obojętnym (6,5-7). Gleby kwaśne należy odpowiednio wcześnie zwapnować. Wiosną lub rok wcześniej możemy ją zasilić obornikiem. Przed sadzeniem możemy użyć kompostu. Gleba powinna być umiarkowanie wilgotna. Stanowisko zbyt wilgotne sprzyja chorobom grzybowym i gniciu główek. Czosnek możemy posadzić na grządce lub w skrzyni, a nawet w większej donicy.
Przed czym i po czym sadzić czosnek zimowy?
Czosnek sadzimy po: grochu, fasoli, pomidorach, papryce, ogórkach, dyni, cukinii, patisonie.
Czosnku lepiej nie sadzić po: cebulowych (czosnku, porze, cebuli, szczypiorku), kapustnych, korzeniowych. Zachowajmy 4-5 letnią przerwę na tym samym stanowisku, aby ograniczyć występowanie chorób i szkodników czosnku. Przedplonem może być facelia.
6. Zabiegi pielęgnacyjne w uprawie czosnku zimowego
- Nawożenie: Wiosną można zastosować nawóz wieloskładnikowy do warzyw, chyba że w roku poprzednim stosowaliśmy na tym stanowisku obornik i gleba jest żyzna.
- Podlewanie: czosnek należy regularnie podlewać, zwłaszcza od kwietnia do czerwca, aby mieć dobre plony.
- Usuwanie pędów kwiatostanowych: Jeśli roślina wytworzy już pęd kwiatostanowy, lepiej go usunąć, aby skupić energię na wzroście główki.
- Odchwaszczanie: Regularnie usuwaj chwasty, by nie konkurowały o wodę i składniki pokarmowe.
- Spulchnianie gleby: czosnek nie lubi gleby ciężkiej i zaskorupionej. Po większych opadach deszczu warto spulchnić glebę między rzędami.
7. Jak i kiedy zbierać czosnek zimowy?
Czosnek zimowy zbieramy do końca lipca (w zależności od pogody może to być końcówka czerwca lub początek sierpnia). Należy obserwować jego łodygi, które zaczynają żółknąć i wypuściły pęd kwiatostanowy. Zbieramy go podczas suchej pogody, pomagając sobie widełkami lub łopatką. Zebrane główki oczyszczamy z ziemi, skracając korzenie. Obcinamy także liście i pęd kwiatostanowy (niezbyt blisko główki). Czosnek suszymy suchym i przewiewnym miejscu.
Podsumowanie:
Czosnek to warzywo, które z pewnością warto uprawiać w ogrodzie, a nawet w donicach. Po dobrym przygotowaniu podłoża nie ma przy nim wiele pracy, która polega głównie na odchwaszczaniu i podlewaniu. Warto już jesienią go posadzić, by wcześniej zebrać plony. Jeśli nie zdążymy tego zrobić, wiosną będzie dobry czas na posadzenie odmian czosnku wiosennego.
