1. Grabienie liści z trawnika, rabat i ścieżek

Jak to zrobić? Regularnie zbieraj opadłe liście z trawnika, podjazdów i chodników. Liście na rabatach ściółkowanych zrębkami, korą lub bez ściółki możesz zostawić na zimę, chyba że jest ich bardzo dużo. Wtedy lepiej zebrać nadmiar liści i wyrzucić na kompost lub oddzielne miejsce na kompostowanie liści.
Cel: Grabienie liści zapobiega gniciu trawy, chorobom grzybowym trawnika i pozwala utrzymać ogród w porządku.
Narzędzia: metalowe lub plastikowe grabie do liści, mechaniczne urządzenie do zbierania liści, kosiarka, taczka lub worek ogrodowy na zebrane liście.

2. Ostatnie koszenie i pielęgnacja trawnika

Jak to zrobić? Przed przymrozkami skoś trawnik nie niżej niż 4 cm. Wrzesień i październik to dobry moment na jesienne nawożenie trawnika nawozami jesiennymi. Wzmacniają system korzeniowy, pomagając przetrwać trawnikowi w dobrym stanie do wiosny. Raz na kilka lat w razie potrzeby możemy jesienią przeprowadzić wapnowanie trawnika, podwyższając np. wapnem granulowanym ph. gleby.
Cel: Zbyt długa trawa przysypana gruba warstwa śniegu jest narażona na rozwój pleśni śniegowej. Zbyt niskie ph. gleby powoduje pojawienie się mchu i słabe przyswajanie składników pokarmowych. Dobrze odżywiony trawnik lepiej zniesie okres zimy.
Narzędzia: kosiarka, nawóz jesienny do trawnika.

3. Sadzenie cebulek kwiatowych, które zakwitną wiosną

Jak to zrobić? Posadź cebulki tulipanów, narcyzów, krokusów, czosnków na głębokości 2 razy większej niż ich wysokość. Podłoże powinno być żyzne, odchwaszczone. Dołek warto zaprawić kompostem lub dobrą ziemią ogrodową. Cebulki możemy sadzić luzem lub w grupach. Wybierajmy zdrowe i duże cebule. Na rabatach cebulki warto sadzić w plastikowych koszyczkach, które zapobiegają zjedzeniu ich przez gryzonie.
Cel: Kolorowy i kwitnący ogród wiosną.
Narzędzia: sadzarka do cebulek, mała łopatka, kompost, koszyczki do cebulek

4. Plewienie i nawożenie grządek warzywnych i rabat

Jak to zrobić? Odchwaść ziemię na grządkach i rabatach, spulchnij motyczką lub pazurkami, wyściółkuj kompostem lub dodaj obornik. Na rabatach możesz pozostawić przekwitnięte kwiatostany bylin np. jeżówek. Dzięki temu przyciągniesz do ogrodu ptaki, którym smakują nasiona wielu roślin ogrodowych. Na rabatach bylinowych usuń zmarznięte liście i pędy. Nie musisz tego robić dokładnie, niewielka ilość rozłoży się przez zimę. Późną jesienią rabaty i grządki możesz nawieźć obornikiem.
Cel: Poprawa struktury gleby i jej żyzności na następny sezon.
Narzędzia: motyczka, szpadel, widły amerykańskie, taczka, podkładka pod kolana, rękawice ogrodowe.

5. Zbieranie owoców i warzyw

Jak to zrobić? Zbierz ostatnie warzywa i owoce (jabłka, gruszki, pigwy, winogrona). Warzywa korzeniowe (np. marchew, buraki) zbierz i przechowuj w piwnicy lub skrzynkach z piaskiem. Możesz jeszcze zebrać zioła jak mięta, rozmaryn, melisa, tymianek, majeranek i ususzyć je na zimę.
Cel: Zabezpieczenie plonów na zimę.
Narzędzia: kosz ogrodowy, nożyk do warzyw, skrzynki.

6. Wysiew nasion i sadzenie warzyw odpornych na mróz, na zbiór wiosenny

Jak to zrobić? Jesienią sadzimy czosnek ozimy, wysiewamy szpinak i rukolę, marchew i pietruszkę. Po wysiewie podlewamy regularnie jeśli jesień jest sucha. Wysiewy warto dobrze oznaczyć znacznikami do roślin.
Cel: Wcześniejsze wschody i zbiór warzyw.
Narzędzia: nasiona warzyw, cebulki, ząbki czosnku, znaczniki do roślin.

7. Sadzenie drzew i krzewów owocowych, ozdobnych i iglaków

Jak to zrobić? Jesień to świetny czas na sadzenie drzew owocowych i róż. Gleba jest wilgotna i jeszcze ciepła. Rośliny zdąża przed zimą się ukorzenić. Młode okazy należy starannie zabezpieczyć przed mrozem i szkodnikami (sarny, dziki, zające). Wrażliwe na mróz drzewka brzoskwiń czy moreli lepiej sadzić wiosną. Jesień i wczesna wiosna to czas sprzedaży drzewek i krzewów owocowych (malin, porzeczek, agrestu) z odkrytym korzeniem. Są tańsze od sprzedawanych w pojemnikach, dzięki czemu sadząc więcej roślin możemy zaoszczędzić. Korzenie warto namoczyć wcześniej w wiaderku z wodą. Jesienią możemy także sadzić iglaki i drzewa liściaste kopane z gruntu (np. na żywopłoty).
Cel: Niektóre rośliny lepiej się przyjmują posadzone jesienią, startują też szybciej na wiosnę.
Narzędzia: szpadel, wiadro na wodę lub konewka, dobra ziemia kompostowa, paliki do podparcia, sznurek.

8. Przycinanie pędów malin jesiennych

Jak to zrobić? Zbierz ostatnie owoce z krzewów. Po opadnięciu liści zetnij pędy jesiennych malin na wysokość 5-10 cm od ziemi. Zbierz i wygrab razem z liśćmi. Ziemię wokół malin możesz wyściółkować kompostem lub przekomponowanym obornikiem. Pędy odmian malin letnich wycinamy po zbiorze, aby przed zimą wyrosły młode. Nie tniemy ich jesienią. Jesień to również dobry czas na sadzenie malin kopanych z gruntu. Sadzonki możemy kupić w lokalnych szkółkach ogrodniczych, sklepach internetowych, a nawet marketach.
Cel: Usunięcie porażonych liści i pędów, wiosną maliny wypuszczą młode pędy, na których zawiążą owoce.
Narzędzia: sekator, grabie do liści, rękawice.

9. Wykopywanie karp i bulw kwiatów takich jak dalie, mieczyki, frezje, begonie

Jak to zrobić? Pierwsze jesienne przymrozki zetną kwiaty i liście dalii, która nie jest na nie odporna. Ścinamy wtedy pędy na wysokość 10-15 cm nad ziemią, usuwamy z nich resztki liści i delikatnie wykopujemy bulwy, aby ich nie uszkodzić widłami lub szpadlem. Podobnie wykopujemy cebule i kłącza kwiatów, które nie zimują w gruncie (mieczyk, frezja, paciorecznik). Karpy, bulwy, cebule i kłącza przechowujemy w garażu, piwnicy lub innym chłodnym pomieszczeniu w plastikowych lub drewnianych skrzynkach przysypane trocinami lub piaskiem. Regularnie sprawdzajmy stan bulw i usuwajmy uszkodzone (pleśniejące, zgniłe), aby nie porażały pozostałych.
Cel: Zabezpieczenie karp, bulw i cebul na zimę. Wiosną po ustaniu przymrozków możemy je ponownie posadzić do gruntu i donic.
Narzędzia: sekator, szpadel, widły amerykańskie, łopatki, taczka, podkładka pod kolana, rękawice ogrodowe, skrzynki wypełnione piaskiem, trocinami, gazetami.

10. Cięcie i wiązanie traw ozdobnych i iglaków

Jak to zrobić? Jesienią zwiąż trawy mocnym sznurkiem lub zapleć warkocze. Trawy ozdobne możesz także przyciąć lub całkowicie ściąć 20 cm nad ziemią. Jeśli nie wyglądają ładnie, są nadłamane przez wiatr, lepiej je ściąć. Drzewka iglaste (tuje, jałowce) warto obwiązać dookoła sznurkiem (np. naturalnym, mało widocznym sznurkiem jutowym).
Cel: Wiązanie traw ozdobnych zapobiega łamaniu się ich i robieniu bałaganu na trawniku, rabatach i ścieżkach. Obwiązanie iglaków sznurkiem ochroni je przed wyłamywaniem się pędów podczas intensywnych opadów śniegu.
Narzędzia: mocny sznurek, wstążki, nóż.

11. Zabezpieczenie roślin wrażliwych na mróz i przymrozki

Jak to zrobić? Okryj agrowłókniną lub stroiszem rośliny nieodporne na mróz. Rośliny można owijać dookoła lub zakładać kaptury. Róże obsyp ziemią lub korą tworząc wokół karpy kopczyk. Zioła w zielniku oraz rabaty bylinowe możemy okrywać gałązkami iglaków (stroiszem). Rośliny w donicach na balkonach i tarasach również należy zabezpieczyć. Do pomieszczeń chowamy te wrażliwe na przymrozki jak oleander, oliwka. Odporne drzewka i krzewy chronimy poprzez obsypanie wierzchniej warstwy ziemi w donicy korą, zrębkami. Donicę stawiamy na podkładce izolującej od ziemi, obkładamy jutą, kartonami lub wkładamy do pudełka obłożonego styropianem.
Aby donice z dekoracyjnymi roślinami np. iglakami wyglądały schludnie, możemy udekorować je jutowym materiałem obwiązanym kolorową wstążką.
Cel: Ochrona przed przemarznięciem pędów, korzeni, wysuszającym zimowym wiatrem.
Narzędzia: agrowłóknina (mata, rolka, kaptur), maty jutowe, sznurek jutowy, nożyczki ogrodowe.

Więcej informacji o tym jak okrywać rośliny na zimę znajdziesz na naszym blogu.

12. Czyszczenie i konserwacja narzędzi ogrodowych

Jak to zrobić? Umyj, naostrz i naoliw narzędzia ogrodowe, takie jak sekatory piły, łopatki, motyczki, grabki i przechowaj w suchym miejscu. Opróżnij i schowaj węże ogrodowe, oczyść kosiarki i sprzęt ogrodowy.
Cel: Zabezpieczenie sprzętu przed korozją i przedłużenie jego żywotności.
Narzędzia: woda z detergentem, szczotka, osełka, smar, szmatka.

13. Zawieszenie budek lęgowych i przygotowanie karmników dla ptaków

Jak to zrobić? Jesienią warto zawiesić na drzewach budki lęgowe dla ptaków. Ochronią się w nich ptaki zimujące w naszym kraju. Zawieś także karmnik w ulubionym miejscu. Jeśli nie zdarzyłeś oczyścić go wiosną zrób to przed wsypaniem jedzenia. Kiedy spadnie śnieg lub zrobi się mroźnie możesz zacząć dokarmiać ptaki ziarnem, nasionami, świeżymi lub suszonymi owocami, kulami tłuszczowymi, słoniną.
Cel: Wsparcie skrzydlatych przyjaciół zimą i przyciągnięcie ich do naszych ogrodów.
Narzędzia: budki dla ptaków, karmniki, mieszanki ziaren, suszone i świeże owoce, orzechy, kule tłuszczowe.

Podsumowanie

Jesień w ogrodzie to czas pracy, często podczas chłodnej i deszczowej pogody. To także czas nadziei na odpoczynek po cały sezonie i planowania na rok następny. Wykonując te prace, zadbasz o zdrowie roślin, piękny wygląd ogrodu, dobrą kondycję trawnika, a także piękną i kolorową wiosnę w ogrodzie i na balkonie. Do jesiennych prac będziesz potrzebować dobrej jakości narzędzi i akcesoriów ogrodniczych. Zajrzyj do naszego sklepu i zobacz, czy masz wszystko, czego potrzebujesz, aby jesienne prace w ogrodzie były łatwiejsze i przyjemniejsze.

Co to jest obornik granulowany?

Obornik granulowany zwany również “złotem ogrodników” to naturalny nawóz powstały najczęściej z obornika bydlęcego, kurzego, owczego, końskiego, świńskiego, który został poddany suszeniu i granulacji. Dzięki formie granulatu, łatwo go stosować, transportować i przechowywać. Można go kupić w foliowych torbach lub plastikowych pojemnikach. Obornik granulowany różni się składem i właściwościami w zależności od zwierzęcia, od którego pochodzi.

Obornik granulowany bydlęcy

Jeden z najbardziej popularnych oborników w postaci granul. Uniwersalny, nadaje się na większość gleb i dla wielu roślin uprawnych, a także trawników. Nie zawiera zbyt dużej ilości azotu, dlatego nie ma ryzyka przenawożenia.

Obornik granulowany kurzy (kurzak)

Pochodzi z hodowli drobiu. Jest mocniejszy od innych oborników, dzięki wyższej zawartości azotu i fosforu. Zbyt duża dawka może powodować poparzenia młodych roślin. Należy dobrze zmieszać go z glebą lub przykryć warstwą podłoża przed posadzeniem rozsady. Nadaje się do nawożenia roślin o dużych wymaganiach pokarmowych np. pomidorów, dyni, cukinii. 

Obornik granulowany owczy

Pochodzi z hodowli owiec. Nadaje się do nawożenia upraw warzyw, kwiatów i drzewek owocowych. Zawiera sporo azotu i potasu. Sprawdzi się na glebach lekkich, dzięki zawartości kwasów humusowych. 

Obornik granulowany koński

Wieloskładnikowy nawóz, podobny w składzie do obornika bydlęcego o wyższej zawartości potasu. Z reguły ma mniej intensywny zapach. Nadaje się na gleby ciężkie i gliniaste do nawożenia warzyw, krzewów i drzewek.

Obornik granulowany świński

To bogaty w składniki pokarmowe naturalny nawóz do zastosowania w uprawie wielu różnych roślin w ogrodach. Ma wyższą zawartość fosforu w porównaniu do bydlęcego i końskiego. 

Na jakie gleby można stosować obornik granulowany?

Ten naturalny nawóz nadaje się zarówno na gleby lekkie (piaszczyste) jak i ciężkie. Nie stosujemy go na glebach okresowo lub stale zalewanych, zamarzniętych i pokrytych śniegiem. Nie stosujemy go w okresie zimy od końca listopada do końca lutego. 

Jeśli jesteśmy szczęśliwymi posiadaczami żyznej gleby w ogrodzie i stosujemy regularnie np. kompost obornik można stosować jedynie do dołków pod sadzenie rozsad roślin wymagających, jak dynie, pomidory. 

Zalety obornika granulowanego

• mniej intensywny zapach niż świeży
• wysoka koncentracja składników pokarmowych
• łatwy w aplikacji
• nie zawiera patogenów, larw i chwastów
• łatwy w transporcie
• prosty do przechowywania, zajmuje mniej miejsca
• łatwy do kupienia w sklepach ogrodniczych i marketach
• nie wymaga przekopywania, wystarczy zmieszać go z glebą

Kiedy stosować obornik granulowany?

Generalnie, obornik granulowany stosujemy od ruszenia wegetacji wiosną do jesieni. Nie należy go stosować zbyt wcześnie, kiedy rośliny nie wybudziły się z zimowego snu. Pobudzone przez azot do wypuszczenia liści mogą je stracić podczas wiosennych przymrozków. Pierwsze nawożenie obornikiem można przeprowadzić końcem marca i w kwietniu (dotyczy to krzewów, drzewek i trawnika).

Warzywa nawozimy albo w momencie sadzenia rozsady, albo wcześniej przygotowując całą grządkę pod siew (1-3 tygodnie wcześniej).

Na trawnikach obornik granulowany można stosować od marca (kiedy gleba już rozmarzła) do czerwca. 

Jesienią możemy zastosować 2-3 dawkę obornika, która wzbogaci słabą glebę po zbiorach, pomoże przezimować roślinom zimującym i przygotuje glebę na wiosnę.

Jak stosować obornik granulowany?

Stosowanie obornika granulowanego jest łatwe i wygodne. Podstawowe zasady, które warto przestrzegać:

1. Dawkowanie – ilość obornika granulowanego powinna być dostosowana do rodzaju roślin i wielkości uprawy. Przed zastosowaniem warto zapoznać się z opakowaniem, na którym znajduje się dawka dla poszczególnych grup roślin w ogrodzie. W zależności od producenta obornik pochodzący od tego samego zwierzęcia może się różnić składem i dawkowaniem. Dawkowanie zależne jest też od rodzaju (kurzak, bydlęcy, koński, itp.). Średnio stosujemy 1-2 duże garście pod krzewy i drzewka. Pod rozsadę pomidorów i roślin o dużych potrzebach nawozowych można użyć 100-200g pod każdą sadzonkę (obornik bydlęcy).  Na ilość granulatu warto zwrócić uwagę przy nawożeniu obornikiem kurzym z uwagi na znacznie wyższą zawartość azotu i innych składników. 
2. Rozsiewanie – obornik granulowany należy równomiernie rozprowadzić po powierzchni gleby i zagrabić lub lekko przekopać, aby składniki mogły uwolnić się bezpośrednio do gleby. 
3. Podlewanie – po nawożeniu dobrze jest podlać glebę, aby obornik szybciej się rozpuścił i zaczął działać.
4. Częstotliwość stosowania – w zależności od potrzeb roślin, zasobności gleby w składniki pokarmowe, obornik granulowany można stosować 1-3 razy w sezonie.

Kiedy nawozić obornikiem granulowanym?

Nawożenie obornikiem granulowanym, jest najbardziej efektywne, gdy rośliny wykazują największe zapotrzebowanie na składniki odżywcze, czyli w okresie intensywnego wzrostu.

• W przypadku roślin ozdobnych i warzyw – najlepiej nawozić je na początku sezonu, gdy rozpoczynają aktywny wzrost oraz w fazie owocowania.
• Uprawy wieloletnie – można stosować obornik granulowany raz w roku wiosną lub większą dawkę raz na 2-3 lata, aby użyźnić gleby.
• Rośliny kwasolubne – takie jak rododendrony czy azalie, preferują glebę o odczynie kwaśnym, dlatego w ich przypadku należy zachować ostrożność z dawkowaniem przy nawożeniu obornikiem granulowanym, który ma odczyn obojętny do lekko zasadowego. 

Jakie rośliny nawozić obornikiem granulowanym?

Obornik granulowany to uniwersalny nawóz, który można stosować do niemal wszystkich roślin uprawianych w przydomowych ogrodach. Szczególnie korzystny jest dla:

• warzyw – pomidorów, papryki, bakłażanów, cukinii, dyni, melonów, batatów, ziemniaków, marchwi, buraków i innych warzyw korzeniowych (pod rośliny korzeniowe nawożenie warto przeprowadzić nieco wcześniej, nie przed samym siewem).
• roślin ozdobnych – róż, piwonii, wielu bylin, budlei, lilaków, jaśminowców, krzewów zimozielonych
• drzew i krzewów owocowych – jabłoni, gruszy, czereśni, wiśni, brzoskwini, malin, porzeczek, truskawek i poziomek.
• trawników – obornik granulowany poprawia żyzność gleby, co wpływa na kondycję trawy i przyspiesza jej wzrost.

Warto pamiętać, że nadmiar azotu prowadzić do nadmiernego wzrostu części zielonych, co może osłabiać rośliny i sprzyjać występowaniu chorób i szkodników, dlatego ważne jest przestrzeganie zalecanych dawek.

Jakich roślin nie nawozić obornikiem granulowanym?

Nawożenia obornikiem nie potrzebują cebula, por oraz groch, fasola, bób, które same wiążą azot z powietrza. Z uwagi na lekko zasadowe pH niektórych oborników, nie zaleca się stosowania dużych dawek pod rośliny kwasolubne jak borówki, azalie, rododendrony, lawendę. Nawożenie obornikiem nie jest także zalecane w przypadku roślin o małych wymaganiach pokarmowych jak niektóre zioła (tymianek, rozmaryn, szałwia).

Obornikiem nie warto nawozić wiosennych upraw sałaty, rzodkiewki. 

Jak przechowywać obornik granulowany?

Nawóz ten najlepiej przechowywać w oryginalnym opakowaniu, szczelnie zamkniętym, bez dostępu wilgoci. Trzymamy go z dala od dzieci i zwierząt domowych, karm i pasz dla zwierząt, produktów spożywczych.

Podsumowanie

Obornik granulowany to skuteczny i wygodny sposób na nawożenie roślin w przydomowych ogrodach, donicach na balkonach i tarasach, a nawet w domu. Sprawdza się od wielu lat i w wielu popularnych uprawach jak uprawa pomidora, papryki, dyni i cukinii, czyli warzyw o dużych wymaganiach pokarmowych. Użyźnia słabą glebę w sposób naturalny i bezpieczny i umożliwia bujny wzrost roślin.

W naszej ofercie znajdziesz granulowany obornik bydlęcy, który zawiera bezpieczną dla większości roślin dawkę składników pokarmowych. 

Gnojówka z pokrzyw to świetny nawóz do pomidorów. Pomaga im bujnie i zdrowo rosnąć i jest w pełni naturalna. W czasie kwitnienia i owocowania zaleca się stosowanie innych nawozów, zawierających większe dawki potrzebnego potasu, np. gnojówkę z żywokostu. Gnojówką z pokrzywy warto podlewać ogórki, cukinię, dynię, bakłażany, a także zioła. 

Gnojówką z pokrzyw  możemy po rozcieńczeniu podlewać nie tylko warzywa, ale i krzewy, drzewka owocowe i ozdobne np. róże.

Jeszcze jednym z zastosowań gnojówki z pokrzyw w ogrodzie jest przyspieszenie kompostowania.

Przepis na gnojówkę z pokrzywy

W maju i czerwcu, kiedy pokrzywy są młode i jest ich najwięcej, wybieramy się z grubymi rękawicami (można też bez, jeśli ktoś lubi) i workiem lub wiaderkiem na zbiory.  Już w trakcie zbierania możemy je wstępnie rozdrobnić, tnąc na mniejsze kawałki. Rozdrobione z grubsza liście i pędy przekładamy do plastikowego pojemnika i zalewamy wodą, która powinna je całkowicie przykryć. Zostawiamy nieco miejsca od góry na swobodne mieszanie gnojówki. Możemy także zalać wodą pokrzywy umieszczone w raszlowym worku np. po cebuli i innych warzywach. Wiaderko, beczkę lub pojemnik nakrywamy gazą, deską lub pokrywą (zapewniając powietrze dla fermentacji), aby podczas deszczu jego zawartość się nie wylała. Pokrywa chroni także zwierzęta przed wpadnięciem do zbiornika. 

Po kilku dniach gnojówka zacznie się pienić, co oznacza, że zawartość zaczęła fermentować. Proces fermentacji może potrwać 1-3 tygodnie, w zależności od temperatury. Kiedy przestanie się pienić, będzie gotowa do użycia. 

Pojemnik stawiamy z dala od domu, tarasu i miejsca odpoczynku, gdyż podczas mieszania gnojówka z pokrzywy wydziela bardzo nieprzyjemny zapach. Zapach ten możemy nieco zniwelować, dosypując do wiadra garść mączki bazaltowej lub emy.

Co kilka dni warto przemieszać zawartość wiaderka np. drewnianym kijkiem, uważając, aby nie zachlapać sobie ubrań. 

W czasie ciepłej pogody gnojówka z pokrzyw dojrzewa szybciej i może być gotowa po 1-2 tygodniach. Wtedy przelewamy całość przez gazę, sito lub inny materiał i przechowujemy w ciemnym miejscu (jeśli nie stosujemy jej od razu). Możemy nie przecedzać gnojówki, jednak niesfermentowane do końca liście i pędy będą nam zatykać wylot w konewce. 

Resztki nierozłożonych pędów możemy wyrzucić na kompost lub zakopać w ziemi. 

Jak długo może stać gotowa gnojówka z pokrzyw?

Gotową gnojówkę najlepiej zużyć od razu. Jeśli nie mamy takiej możliwości, po całkowitym zakończeniu fermentacji można przelać ją do zamykanych butelek i postawić w chłodnym i ciemnym miejscu. Powinna zachować swoje właściwości przez kilka miesięcy.

Jak stosować gnojówkę z pokrzyw?

Gotową gnojówkę z pokrzywy musimy rozcieńczyć przed zastosowaniem. Najczęściej używa się proporcji 1:10 tj. 1 litr gnojówki na 10 litrów wody. Do młodych, nowo posadzonych rozsad można zastosować proporcję 1:20. Dla bardziej wymagających 1:5. 

Jeśli chodzi o częstotliwość podlewania, to w zależności od możliwości i potrzeb danego gatunku możemy to robić co 2-3 tygodnie. W większości przypadków wystarczy zastosować gnojówkę z pokrzyw 2-3 razy w sezonie. Z uwagi na nieprzyjemny zapach, nie warto stosować jej do sałat i warzyw o krótkim okresie wegetacji, chyba że na samym początku uprawy.

Gnojówkę z pokrzyw możemy wykorzystać także w formie oprysku na mszyce i inne szkodniki w proporcji 1:20 lub 1:10. Nie ma tu jednak jednej recepty na wszystkie rośliny. Do oprysków możemy wykorzystać też słabszy wyciąg 1-2 dniowy.  Zamiast gnojówki możemy przygotować wywar lub napar z pokrzywy.

Jakich roślin nie podlewać gnojówką z pokrzyw?

Z uwagi na obojętny do lekko kwaśnego odczyn pH gnojówki możemy nią podlewać większość roślin. Nie ma konieczności nawożenia nią fasoli, z uwagi na to, iż sama roślina wiąże azot z powietrza. Jeśli chcemy użyć jej do podlewania roślin kwasolubnych, warto przygotować ją na bazie deszczówki, gdyż woda ze studni, czy wodociągu ma często zasadowy odczyn.

Środki ostrożności

Przy przygotowaniu, mieszaniu i podlewaniu gnojówką z pokrzyw warto zakładać lateksowe (nieprzepuszczalne) rękawiczki. Jeśli niechcący się nią ubrudzimy, jej zapach może pozostać z nami na dłużej. 

Gnojówka z pokrzyw to doskonały naturalny środek wzmacniający i nawóz dla wielu roślin ogrodowych, który warto przygotować wiosną. Jest źródłem wielu składników i ogranicza konieczność stosowania nawozów mineralnych.

Jakich materiałów można użyć do okrywania roślin?

Do zabezpieczania roślin możemy użyć naturalnych jak i mniej przyjaznych środowisku materiałów. 

Agrowłóknina – to jeden z najczęściej stosowanych materiałów do okrywania roślin i upraw w ogrodach. Jest lekka, przewiewna i dobrze izoluje od chłodu. Biała agrowłóknina pozwala roślinom oddychać, jednocześnie chroniąc je przed mrozem. Jest dostępna w różnych grubościach i rozmiarach, co pozwala na dostosowanie jej do konkretnych potrzeb roślin.

Do zimowej osłony roślin rosnących na grządkach i rabatach przydatna będzie agrowłóknina zimowa o gramaturze 30-50 g. Można nią owijać pnie drzew, donice, tworzyć osłony przed mrozem i wiatrem. To popularny materiał, z którego szyje się kaptury ochronne i pokrowce w różnych rozmiarach. Agrowłóknina wiosenna jest lżejsza, dzięki czemu nie przygniata roślin na grządce. Wykorzystuje się ją głównie wiosną i jesienią. Dobrze przepuszcza promienie słoneczne, jednocześnie chroni przed uszkodzeniem liści młodych siewek przed silnym słońcem. Agrowłóknina chroni także rośliny przed wysuszającym wiatrem, gradem i szkodnikami np. śmietką.

Słoma – to naturalny materiał, który doskonale sprawdza się jako ściółka, chroniąca rośliny przed mrozem, utratą wilgoci w glebie.  Można z niej tworzyć kopce do okrywania piwniczek w ziemi i tworzyć snopki chroniące krzewy przed mrozem. 

Liście – suche liście to ekologiczny materiał, który również można wykorzystać do okrywania roślin. Zebrane jesienią z trawnika układamy wokół krzewów, tworząc warstwę izolacyjną. Liście są naturalnym i łatwo dostępnym materiałem, który skutecznie chroni przed mrozem. Sterta suchych liści to także kryjówka dla jeży na czas zimy. Musimy jednak przygotować się na to, że w takiej okrywie mogą zimować gryzonie.

Kora – kora z drzew iglastych lub liściastych, zwłaszcza ta o większych kawałkach) to świetny naturalny materiał do zabezpieczania roślin na zimę. Izoluje glebę od mrozu i jednocześnie zdobi ogród. Kora jest materiałem biodegradowalnym, dzięki czemu jest ekologiczna. Kora iglasta to świetna ochrona krzewów róż (należy usypać kopczyk). Wiosną wystarczy rozgrabić ją dookoła krzewów. Nie uchroni ona długich pędów przed przemarznięciem, ale bryłę korzeniową i miejsce, z którego one wyrastają. Dzięki czemu wiosną krzew wypuści młode pędy, nawet jeśli te starsze wymarzły.

Zrębki z gałęzi drzew – podobnie jak kora chronią korzenie przed przemarznięciem drzew i krzewów. Są także całoroczną ściółką chroniącą przed chwastami i wysuszeniem gleby.

Folia bąbelkowa – folia bąbelkowa może być skuteczną metodą ochroną wrażliwych roślin. Nie owijamy nią pni i gałęzi, gdyż nie przepuszcza powietrza. Tworzymy z niej namioty, aby zapewnić roślinom wentylację. To dobry materiał do owijania donic, w których uprawiamy rośliny na balkonach i tarasach. 

Folia ogrodowa – służy do tworzenia tuneli i rozsadników. Chroni przed zimnem, słońcem i wiatrem. Wymaga konstrukcji z drewna lub metalu. Doskonale sprawdza się w uprawie pomidorów i innych ciepłolubnych roślin. Możemy kupić gotowe zestawy do budowy tunelu, namiotu czy szklarni.

Plastikowe osłonki na pnie – to zimowa ochrona drzewek owocowych przed zającami i sarnami. 

Plastikowe lub szklane klosze – przezroczyste klosze chronią sadzonki przed wiatrem, wiosennymi przymrozkami i ślimakami. Jeśli będziemy o nie dbać, posłużą nam przez długi czas.

Doniczki – do wiosennego okrywania wyrastających z ziemi pędów mogą przydać się większe doniczki. Musimy jednak pamiętać, aby je ściągnąć po nocy, aby roślina miała dostęp do światła. 

Włóknina jutowa – to naturalny materiał, który jest biodegradowalny i dobrze izoluje. Można nią owijać rośliny, gdyż zapewnia dostęp powietrza. Włóknina jutowa jest również łatwa do przymocowania i możemy jej używać przez kilka sezonów. Do obwiązania krzewów matami jutowymi przyda się także jutowy sznurek. Ozdobnym akcentem może być także jutowa kokarda. 

Ekologiczne i naturalne materiały do okrywania roślin

Jeśli zależy nam na ekologicznej uprawie roślin warto zastanowić się nad wyborem materiałów do ochrony przed niesprzyjającymi warunkami. 

Naturalne tkaniny –  np. worki jutowe, lniane to dobry materiał do osłony krzewów w donicach na balkonach. Po sezonie można je ściągnąć i wyprać, dzięki czemu posłużą nam przez kilka sezonów. Zużyte możemy wyrzucić na kompost.

Mata kokosowa – chroni pnie młodych drzewek przed przemarznięciem. Wystarczy owinąć główny pień dookoła i zabezpieczyć sznurkiem. 

Mata wełniana – zimowe maty ochronne z wełny owczej moga być naturalną ochroną roślin przed mrozem. Są przewiewne i nie pleśnieją. Można je używac przez wiele sezonów. Owijamy nią pnie drzewek owocowych i ozdobnych. 

Torby papierowe – stare torby papierowe (zakupowe) mogą również posłużyć jako materiał do okrywania roślin. Należy umieścić je na roślinach i zabezpieczyć, aby nie zostały porwane przez wiatr. To raczej ochrona doraźna, podczas wiosennych przymrozków. Pod wpływem deszczu i śniegu, papier rozmoknie i roślina straci ochronę.

Kartony – kartony to dobry materiał izolacyjny, który można wykorzystać do owijania donic, ściółkowania i tworzenia wielowarstwowych izolacji. Grube kartonowe pudełko, może być także tymczasową ochroną przed silmym mrozem lub wiosennymi przymrozkami.

Kompost – w przypadku bylin, do ochrony przed mrozem można zastosować warstwę kompostu. Nie tylko izoluje, ale również dostarcza składników odżywczych roślinom.

Kora i liście – jak już wyżej opisaliśmy to lekki i przewiewny materiał do ochrony róż i innych krzewów, zwłaszcza młodych.
Gałązki drzew iglastych – to stara i sprawdzona metoda do ochrony roślin na rabatach np. róż, różaneczników, azalii. 

Jakie rośliny wrażliwe na mróz potrzebują okrycia na zimę?

Nie wszystkie rośliny potrzebują okrycia na zimę. Większość starszych okazów świetnie radzi sobie podczas zimy. Ochrona roślin przed mrozem jest konieczna w przypadku roślin młodych, dopiero co posadzonych np. jesienią oraz roślin pochodzących z cieplejszego klimatu (rośliny egzotyczne). Poniżej kilka przykładów roślin wymagających okrycia przed mrozem i wiatrem.

Róże – młode krzewy różane, są wrażliwe na silny mróz. Okrycie ich korony i podstawy korą i agrowłókniną to świetny sposób na ochronę w trakcie zimy, zwłaszcza tej z małą ilością śniegu. Starsze okazy także warto zabezpieczyć, usypując kopczyk z ziemi lub kory lub obkładając gałązkami iglaków. 

Rododendrony i azalie – są szczególnie wrażliwe na mróz, dlatego warto je okryć materiałem izolacyjnym, aby zakwitły wiosną. Małe okazy owijamy wokół agrowłókniną lub nakładamy kaptury ochronne. Dla większych możemy skonstruować stelaże, ochraniające rośliny przed silnym wiatrem i pokrywą śnieżną.

Klony palmowe – zwłaszcza młode okazy wymagają starannego okrycia na zimę. Starsze okazy, rosnące w osłoniętym miejscu powinny poradzić sobie w czasie zimy.

Młode drzewka i krzewy owocowe –  młode sadzonki w trakcie pierwszych zim są narażone na przemarzanie. Wymagają ochrony pni i pędów. Owijamy je agrowłókniną lub jutą, obwiązując sznurkiem.

Zioła – wieloletnie uprawy ziół mogą wymagać ochrony, zwłaszcza w bezśnieżne zimy. Mało odpornym ziołem jest rozmaryn, liść laurowy. Wymagają one dobrej ochrony przed mrozem. Ziołem, które dobrze sobie radzi jest szałwia, tymianek, mięta, melisa, choć i je warto osłaniać, chociażby stroiszem. 

Palmy –  coraz częściej spotykane w naszych ogrodach, wymagają specjalnego zabezpieczenia przed mrozem.
Krzewy na pniu – nawet jeśli są całkowicie mrozoodporne, pamiętajmy o dobrym zabezpieczeniu korony przed grubą warstwą śniegu i silnym wiatrem. Wygodne w tym przypadku są kaptury ochronne. 

Rośliny cebulowe – posadzone jesienią cebule tulipanów, hiacyntów, żonkili, szafirków warto okryć warstwą kory lub stroiszem z gałązek iglastych.

Rośliny doniczkowe na balkonie i tarasie – jeśli nie mamy możliwości wniesienia ich do garażu lub innego chłodnego pomieszczenia, należy je starannie zabezpieczyć. Donicę stawiamy na styropianie lub innym materiale izolacyjnym, owijamy ją folią bąbelkową lub wkładamy do kartonu wypełnionego liśćmi, papierami i innymi materiałami. Warstwę ziemi warto obłożyć korą lub kompostem (dla ochrony korzeni przed mrozem i wysychaniem). Na krzew możemy nałożyć kaptury lub owinąć szczelnie dookoła. Przed zabezpieczeniem ziemię w donicy należy podlać. Do roślin, które wymagają ochrony na balkonach i tarasach należą figi, krzewy owocowe, zioła, byliny, trawy ozdobne.

Zalety okrywania roślin ogrodowych

Okrywanie roślin ma wiele zalet, które wpływają na ich zdrowie i rozwój. 

Ochrona przed mrozem i przymrozkami – to w naszym klimacie często konieczność, aby rośliny mogły przezimować w gruncie lub na balkonie. Naturalną ochroną dla roślin podczas zimy jest śnieg. Nie jesteśmy jednak w stanie przewidzieć pogody, dlatego jesienią warto okryć cenne dla nas rośliny.

Ochrona przed wiatrem – silne zimowe wiatry mogą uszkodzić delikatne gałązki, liście i pąki. Okrycie roślin np. agrowłókniną pomaga zabezpieczyć je przed tym niekorzystnym czynnikiem.

Ochrona przed słońcem – wiosenne uprawy warto chronić także przed słońcem. Młode listki są wrażliwe na silne promienie słońca, które mogą je przypalić. Również hartowane wiosną sadzonki należy chronić przed słońcem. 

Utrzymanie wilgotności – okrywanie roślin zimą i wiosną np. kora, liśćmi pomaga zatrzymać wilgoć w glebie. Jest to szczególnie ważne w okresie zimowym, gdy rośliny mają ograniczoną możliwość pobierania wody z gleby.

Ochrona przed szkodnikami i chorobami – warstwa lekkiej wiosennej agrowłókniny ochroni nasze uprawy przed atakiem latających szkodników takich jak śmietka kapuściana. Plastikowa lub kokosowa osłonka na pniu ochroni przed podgryzaniem przez zające i sarny.

Jak prawidłowo zabezpieczyć rośliny przed mrozem?

Sposób zabezpieczenia roślin przed mroźnym wiatrem będzie zależał od wielkości rośliny. Duże okazy wymagają specjalnych konstrukcji drewnianych lub metalowych. Małe rośliny można owinąć kilkukrotnie dookoła białą agrowłókniną jutą lub nałożyć kaptur. Roślinom zimozielonym musimy zapewnić wentylację, dlatego nie owijamy ich szczelnie. Pamiętajmy o podlewaniu roślin w donicach, kiedy temperatura na to pozwala (powyżej 0 stopni). Do jesiennego nawożenia używajmy dedykowanych nawozów, które pomogą roślinom przetrwać niskie temperatury. Rośliny wyjątkowo wrażliwe np. oliwki należy wnieść do chłodnego pomieszczenia np. garażu (z dostępem do światła). 

Podsumowanie

Okrywanie roślin to często konieczny zabieg, wymagający nakładu czasu i umiejętności. Prawidłowo zabezpieczone okazy odwdzięczą się jednak wiosną  i latem kwiatami oraz owocami. W miarę możliwości starajmy się wybierać materiały naturalne i trwałe, które będą służyły przez wiele sezonów. 

Dostosuj narzędzia do potrzeb swojego ogrodu

Pierwszą i najważniejszą zasadą jest używanie narzędzi zgodnie z przeznaczeniem. Każdy sprzęt ma swoją wytrzymałość i nie powinniśmy go używać ponad jego możliwości. Przykładem może być łopatka ogrodowa, którą wykorzystujemy do kopania małych dołków, sadzenia roślin, przesadzania czy nakładania ziemi do donic. Jeśli użyjemy jej do wykopania dużego dołka np. pod duże drzewko, może się złamać lub wygiąć, zwłaszcza jeśli w ogrodzie mamy glebę gliniastą. Na glebie piaszczystej powinna dać sobie radę, choć będzie to dla nas męczące. Podobnie jest z sekatorami i nożycami. Używajmy ich zgodnie z parametrami podanymi na opakowaniu.

Czyść narzędzia regularnie

Drugą ważną zasadą jest czyszczenie narzędzi po pracy. Jeśli nie możemy poświęcić czasu zaraz po skończonej pracy, postarajmy się, chociaż z grubsza usunąć resztki roślin i ziemi. Dzięki temu późniejsze czyszczenie będzie łatwiejsze, a narzędzia nie ulegną zniszczeniu np. przez rdzę.

Przechowuj narzędzia ogrodowe w bezpiecznym miejscu

Trzecią zasadą jest chowanie narzędzi po pracy. Pozostawione w trawie lub na grządce pod wpływem długotrwałej wilgoci mogą ulec zniszczeniu.

Drewno jest materiałem naturalnym, które “pracuje” pod wpływem wilgoci i zmian temperatury. Jest także narażone na działanie grzybów. Także plastik pod wpływem promienie UV będzie blaknąć i kruszeć po dłuższym czasie, przez co może złamać się przy pracy. Z kolei części metalowe pod wpływem wilgoci, nieczyszczone mogą rdzewieć.

W przypadku metalowych taczek, które używamy często, warto pamiętać o ich opróżnianiu i pozostawianiu w takiej pozycji, aby woda po deszczu nie pozostawała w misie. Jeśli jest taka możliwość, warto je umieścić w garażu, szopie lub oprzeć o zewnętrzną cześć budynku.

Jak przechowywać narzędzia ogrodowe po sezonie?

Czwartą zasadą dotyczącą dbania o narzędzia i sprzęt ogrodniczy jest dobre przechowywanie po użyciu i w okresie zimy. W ogrodzie może to być domek gospodarczy, szklarnia, szopa, garaż lub pomieszczenie w budynku. Na balkonie i tarasie narzędzia możemy przechowywać w plastikowej skrzyni z pokrywą, chroniącej przed wilgocią. Wszelkiego rodzaju nawozy, środki ochrony roślin, środki na szkodniki powinniśmy przechowywać w suchym miejscu z dala od małych dzieci i zwierząt.

Jak czyścić narzędzia i sprzęt ogrodniczy?

Większość narzędzi ogrodowych ma kontakt z ziemią, dlatego czyścimy je mechanicznie. Motyczki, grabie, szpadle, widły, pazurki, które są wykonane w większości z metalu najłatwiej umyć w pojemniku z wodą lub bezpośrednio z węża ogrodniczego. Dla mniejszego zużycia wody polecamy użycie np. wiaderka. Po usunięciu większych kawałków ziemi, przyklejonych do części roboczej (np. nożykiem ogrodowym, drucianą szczotką lub drewnianym patykiem) myjemy je szczotką lub gąbką. Do wody możemy dodać trochę mydła potasowego. Także wszelkiego rodzaju łopatki i narzędzia plastikowe możemy umyć wodą. Po umyciu pozostawiamy je do wyschnięcia i chowamy do następnego użycia. Szczególną uwagę warto poświęcić narzędziom z drewnianymi rączkami. Je także możemy myć wodą, ale nie zostawiajmy ich w niej na dłużej np. na noc. W razie powstania zadziorów drewniane uchwyty możemy przeszlifować papierem ściernym.

Małe narzędzia ręczne możemy po myciu wytrzeć do sucha bawełnianą szmatką i od razu schować.

Metalowe części motyczek, szpadli, siekier, które pokryły się rdzą, możemy wyczyścić papierem ściernym lub szczotką drucianą.

Narzędzia, które posiadają ostre krawędzie np. motyczki, szpadle, warto po myciu naostrzyć osełką, pilnikiem lub szlifierką.

Wszelkiego rodzaju opryskiwacze powinniśmy bezpiecznie opróżnić i umyć wnętrze zbiornika czystą wodą z dodatkiem mydła potasowego, przepłukując jednocześnie lance. Osuszamy wnętrze lancy powietrzem i otwieramy celem wyschnięcia. W razie potrzeby wymieniamy plastikowe końcówki, które mogą zatykać przepływ cieczy. Opryskiwacze warto przechowywać w suchym pomieszczeniu, w dodatniej temperaturze, aby uniknąć niszczenia gumowych uszczelek.

Jak wyczyścić sekator lub nożyce ogrodnicze?

Utrzymanie sekatora w czystości to jeden z warunków jego dobrej pracy. Nie wystarczy go jednak umyć w wodzie jak motyczki czy grabek. Na jego ostrzach tnących zbierają się soki roślin i żywica, które trudno usunąć zwykłym myciem. Dlatego przydadzą się specjalne środki takie jak spray do czyszczenia sekatorów, które pomogą usunąć brud i resztki roślin. Po wyczyszczeniu warto naostrzyć sekator specjalną osełką, a następnie nasmarować jego części ruchome. Na koniec warto wspomnieć o dezynfekcji ostrzy np. alkoholem (spirytus, denaturat). Zapobiegnie to przenoszeniu się chorób na zdrowe rośliny.

Konserwacja narzędzi ogrodniczych przed sezonem zimowym

Konserwację narzędzi i sprzętu ogrodniczego powinniśmy przeprowadzić na koniec sezonu ogrodniczego, a także według potrzeby w trakcie (np. sekatory warto konserwować częściej).

Po wstępnym przeglądzie sprzętu warto naprawić te, które mogą nam jeszcze posłużyć. Warto wymienić złamane rączki motyczek, grabi, dorobić sznurki dla łatwiejszego przechowywania (zawieszenia), dokupić brakujące elementy, śrubki. Warto sprawdzić, czy kable i wtyczki kosiarek, nożyc i innych sprzętów elektrycznych nie są uszkodzone. W razie wątpliwości powierzmy naprawę fachowcom. Baterie narzędzi ogrodowych warto naładować do pełna i schować w suche i bezpieczne miejsce np. w domu.

Kolejną rzeczą do zrobienia jest porządne umycie narzędzi i konserwacja. Szpadle, motyczki, łopatki z metalową częścią roboczą możemy naoliwić. Przed zimą warto także naostrzyć wszelkiego rodzaju sekatory, nożyce, noże kosiarek, łańcuchy, motyczki i szpadle, aby były gotowe do pracy wiosną. Jeśli nie musimy, nie zostawiajmy czyszczenia i konserwacji narzędzi na wiosnę. Pozostawione brudne i zawilgocone w kącie ogrodu czy garażu mogą zacząć rdzewieć i niszczeć.

Warto poświęcić trochę czasu na dbanie o nasze narzędzia ogrodnicze, aby służyły nam jak najdłużej. Dzięki nim nasza praca jest łatwiejsza i przyjemniejsza a ogród zadbany.