1. Odmiany czosnku do sadzenia jesiennego

Do jesiennego sadzenia poleca się odmiany, które dobrze znoszą polską zimę. Większość z nich to odmiany strzałkujące, czyli wypuszczające pęd kwiatostanowy z małymi cebulkami:

• Harnaś – odmiana wczesna, wytrzymała na mróz, plenna, o intensywnym aromacie.
• Ornak – odmiana średnio-późna, o dużych główkach i łagodnym smaku
• Arkus – odmiana średnio-wczesna, plenna, wytwarza sporo cebulek powietrznych.
• Mega – odmiana średnio-wczesna, o mocnym smaku ząbków
• Huzar – odmiana bezstrzałkowa, o ostrym smaku
• Messidrome – odmiana średnio-wczesna, duże główki, nadaje się na słabsze gleby
• Orlik – odmiana średnio-późna, odporna na niską temperaturę
• Ceves – odmiana wczesna, plenna, odporna na choroby
• Zawrat – odmiana średnio-wczesna, o łagodnym smaku

2. Jak odróżnić czosnek zimowy od wiosennego?

Główki czosnku zimowego i wiosennego różnią się nieco wyglądem. Czosnek zimowy wyróżnia twardy pęd kwiatostanowy pośrodku główki, otoczony dosyć równomiernie ząbkami. Główka czosnku wiosennego nie posiada pędu kwiatostanowego, a ząbki różnej wielkości są poukładane nierównomiernie. Posiadają także dodatkowe łuski pomiędzy ząbkami. W związku z jesienną porą sadzenia czosnek zimowy różni się od wiosennego wcześniejszą porą zbioru.

3. Kiedy sadzić czosnek zimowy? Termin sadzenia czosnku zimowego

Najlepszym terminem na sadzenie czosnku zimowego (ozimego) jest październik i listopad. Ząbki powinny ukorzenić się przed zimą.
Czosnek posadzony zbyt wcześnie wykiełkuje niepotrzebnie przed nastaniem mrozów, które mogą go uszkodzić.

4. Jak sadzić czosnek zimowy — głębokość, odstępy, technika

Technika sadzenia czosnku jest bardzo prosta i nie powinna sprawić kłopotu. Najważniejsze to słoneczne stanowisko, spulchniona gleba i dorodne, zdrowe ząbki. Pamiętajmy, aby nie obierać ząbków z łusek i nie pozbawiać piętki. Ząbki czosnku możemy przed sadzaniem zaprawić mączką bazaltową, aby ograniczyć możliwość wystąpienia chorób grzybowych. Czosnek sadzimy w przygotowane wcześniej otwory (można zrobić pikownikiem) lub bezpośrednio wtykając do gleby. Podłoże powinno być wilgotne. W razie konieczności podlewamy po posadzeniu.

Uprawę można nakryć cienką warstwą słomy, agrowłókniną lub gałązkami iglaków, zwłaszcza w mroźne zimy.

Jak głęboko i w jakiej odległości sadzić czosnek zimowy?

• Głębokość sadzenia: ok. 5cm (głębiej niż czosnek jary). Zbyt płytkie sadzenie może narazić ząbki na przemarznięcie zimą.
• Odstępy w rzędzie: około 6–10 cm między ząbkami
• Odstępy między rzędami: około 20–30 cm
• Kierunek: Ustaw ząbek pionowo z twardą piętką w dół

5. W jakim miejscu posadzić czosnek zimowy – wybór stanowiska i gleby

Czosnek ozimy sadzimy w miejscu słonecznym. Gleba powinna być żyzna i spulchniona o pH obojętnym (6,5-7). Gleby kwaśne należy odpowiednio wcześnie zwapnować. Wiosną lub rok wcześniej możemy ją zasilić obornikiem. Przed sadzeniem możemy użyć kompostu. Gleba powinna być umiarkowanie wilgotna. Stanowisko zbyt wilgotne sprzyja chorobom grzybowym i gniciu główek. Czosnek możemy posadzić na grządce lub w skrzyni, a nawet w większej donicy.

Przed czym i po czym sadzić czosnek zimowy?

Czosnek sadzimy po: grochu, fasoli, pomidorach, papryce, ogórkach, dyni, cukinii, patisonie.
Czosnku lepiej nie sadzić po: cebulowych (czosnku, porze, cebuli, szczypiorku), kapustnych, korzeniowych. Zachowajmy 4-5 letnią przerwę na tym samym stanowisku, aby ograniczyć występowanie chorób i szkodników czosnku. Przedplonem może być facelia.

6. Zabiegi pielęgnacyjne w uprawie czosnku zimowego

• Nawożenie: Wiosną można zastosować nawóz wieloskładnikowy do warzyw, chyba że w roku poprzednim stosowaliśmy na tym stanowisku obornik i gleba jest żyzna.
• Podlewanie: czosnek należy regularnie podlewać, zwłaszcza od kwietnia do czerwca, aby mieć dobre plony.
• Usuwanie pędów kwiatostanowych: Jeśli roślina wytworzy już pęd kwiatostanowy, lepiej go usunąć, aby skupić energię na wzroście główki.
• Odchwaszczanie: Regularnie usuwaj chwasty, by nie konkurowały o wodę i składniki pokarmowe.
• Spulchnianie gleby: czosnek nie lubi gleby ciężkiej i zaskorupionej. Po większych opadach deszczu warto spulchnić glebę między rzędami.

7. Jak i kiedy zbierać czosnek zimowy?

Czosnek zimowy zbieramy do końca lipca (w zależności od pogody może to być końcówka czerwca lub początek sierpnia). Należy obserwować jego łodygi, które zaczynają żółknąć i wypuściły pęd kwiatostanowy. Zbieramy go podczas suchej pogody, pomagając sobie widełkami lub łopatką. Zebrane główki oczyszczamy z ziemi, skracając korzenie. Obcinamy także liście i pęd kwiatostanowy (niezbyt blisko główki). Czosnek suszymy suchym i przewiewnym miejscu.

Podsumowanie:
Czosnek to warzywo, które z pewnością warto uprawiać w ogrodzie, a nawet w donicach. Po dobrym przygotowaniu podłoża nie ma przy nim wiele pracy, która polega głównie na odchwaszczaniu i podlewaniu. Warto już jesienią go posadzić, by wcześniej zebrać plony. Jeśli nie zdążymy tego zrobić, wiosną będzie dobry czas na posadzenie odmian czosnku wiosennego.

Gnojówka z pokrzyw to świetny nawóz do pomidorów. Pomaga im bujnie i zdrowo rosnąć i jest w pełni naturalna. W czasie kwitnienia i owocowania zaleca się stosowanie innych nawozów, zawierających większe dawki potrzebnego potasu, np. gnojówkę z żywokostu. Gnojówką z pokrzywy warto podlewać ogórki, cukinię, dynię, bakłażany, a także zioła. 

Gnojówką z pokrzyw  możemy po rozcieńczeniu podlewać nie tylko warzywa, ale i krzewy, drzewka owocowe i ozdobne np. róże.

Jeszcze jednym z zastosowań gnojówki z pokrzyw w ogrodzie jest przyspieszenie kompostowania.

Przepis na gnojówkę z pokrzywy

W maju i czerwcu, kiedy pokrzywy są młode i jest ich najwięcej, wybieramy się z grubymi rękawicami (można też bez, jeśli ktoś lubi) i workiem lub wiaderkiem na zbiory.  Już w trakcie zbierania możemy je wstępnie rozdrobnić, tnąc na mniejsze kawałki. Rozdrobione z grubsza liście i pędy przekładamy do plastikowego pojemnika i zalewamy wodą, która powinna je całkowicie przykryć. Zostawiamy nieco miejsca od góry na swobodne mieszanie gnojówki. Możemy także zalać wodą pokrzywy umieszczone w raszlowym worku np. po cebuli i innych warzywach. Wiaderko, beczkę lub pojemnik nakrywamy gazą, deską lub pokrywą (zapewniając powietrze dla fermentacji), aby podczas deszczu jego zawartość się nie wylała. Pokrywa chroni także zwierzęta przed wpadnięciem do zbiornika. 

Po kilku dniach gnojówka zacznie się pienić, co oznacza, że zawartość zaczęła fermentować. Proces fermentacji może potrwać 1-3 tygodnie, w zależności od temperatury. Kiedy przestanie się pienić, będzie gotowa do użycia. 

Pojemnik stawiamy z dala od domu, tarasu i miejsca odpoczynku, gdyż podczas mieszania gnojówka z pokrzywy wydziela bardzo nieprzyjemny zapach. Zapach ten możemy nieco zniwelować, dosypując do wiadra garść mączki bazaltowej lub emy.

Co kilka dni warto przemieszać zawartość wiaderka np. drewnianym kijkiem, uważając, aby nie zachlapać sobie ubrań. 

W czasie ciepłej pogody gnojówka z pokrzyw dojrzewa szybciej i może być gotowa po 1-2 tygodniach. Wtedy przelewamy całość przez gazę, sito lub inny materiał i przechowujemy w ciemnym miejscu (jeśli nie stosujemy jej od razu). Możemy nie przecedzać gnojówki, jednak niesfermentowane do końca liście i pędy będą nam zatykać wylot w konewce. 

Resztki nierozłożonych pędów możemy wyrzucić na kompost lub zakopać w ziemi. 

Jak długo może stać gotowa gnojówka z pokrzyw?

Gotową gnojówkę najlepiej zużyć od razu. Jeśli nie mamy takiej możliwości, po całkowitym zakończeniu fermentacji można przelać ją do zamykanych butelek i postawić w chłodnym i ciemnym miejscu. Powinna zachować swoje właściwości przez kilka miesięcy.

Jak stosować gnojówkę z pokrzyw?

Gotową gnojówkę z pokrzywy musimy rozcieńczyć przed zastosowaniem. Najczęściej używa się proporcji 1:10 tj. 1 litr gnojówki na 10 litrów wody. Do młodych, nowo posadzonych rozsad można zastosować proporcję 1:20. Dla bardziej wymagających 1:5. 

Jeśli chodzi o częstotliwość podlewania, to w zależności od możliwości i potrzeb danego gatunku możemy to robić co 2-3 tygodnie. W większości przypadków wystarczy zastosować gnojówkę z pokrzyw 2-3 razy w sezonie. Z uwagi na nieprzyjemny zapach, nie warto stosować jej do sałat i warzyw o krótkim okresie wegetacji, chyba że na samym początku uprawy.

Gnojówkę z pokrzyw możemy wykorzystać także w formie oprysku na mszyce i inne szkodniki w proporcji 1:20 lub 1:10. Nie ma tu jednak jednej recepty na wszystkie rośliny. Do oprysków możemy wykorzystać też słabszy wyciąg 1-2 dniowy.  Zamiast gnojówki możemy przygotować wywar lub napar z pokrzywy.

Jakich roślin nie podlewać gnojówką z pokrzyw?

Z uwagi na obojętny do lekko kwaśnego odczyn pH gnojówki możemy nią podlewać większość roślin. Nie ma konieczności nawożenia nią fasoli, z uwagi na to, iż sama roślina wiąże azot z powietrza. Jeśli chcemy użyć jej do podlewania roślin kwasolubnych, warto przygotować ją na bazie deszczówki, gdyż woda ze studni, czy wodociągu ma często zasadowy odczyn.

Środki ostrożności

Przy przygotowaniu, mieszaniu i podlewaniu gnojówką z pokrzyw warto zakładać lateksowe (nieprzepuszczalne) rękawiczki. Jeśli niechcący się nią ubrudzimy, jej zapach może pozostać z nami na dłużej. 

Gnojówka z pokrzyw to doskonały naturalny środek wzmacniający i nawóz dla wielu roślin ogrodowych, który warto przygotować wiosną. Jest źródłem wielu składników i ogranicza konieczność stosowania nawozów mineralnych.